Terwijl we massaal onze vakantiekoffer aan het inpakken waren, behandelde het Amsterdamse college van B&W nog een nota die veel gevolgen voor Waterland kan hebben. De nota Duurzaam Landschap (officieel nu nog in conceptfase) zet in op het behoud van de natuurlijke en culturele kwaliteiten van de scheggen rond de stad, en een open Waterland. Het is een belangrijke voorzet voor de nieuwe Omgevingsvisie van de stad.

Marieke van Doorninck, Wethouder duurzaamheid, ruimtelijke ordening en landschap van Amsterdam, neemt het landschap rond de stad serieus. Zo veel is duidelijk na lezing van haar nota Duurzaam Landschap waarmee het Amsterdamse college van B&W vlak voor de vakantie akkoord is gegaan. Waarschijnlijk wordt de nota nog in de gemeenteraad besproken, vandaar dat ze nog de concept-status heeft.

De nota schetst het belang van het omringende landschap voor Amsterdam, en geeft een kloek overzicht van de vele bedreigingen van datzelfde landschap. Ze geeft acht uitgangspunten voor het beleid zoals het de gemeente voor ogen staat. Wat Van Doorninck wil is de dialoog aangaan met betrokkenen, niet alleen in Amsterdam maar ook in de collega-gemeenten van de Metropoolregio. Uiteindelijk moet de nota opgaan in een nieuwe Omgevingsvisie.

Tegenwicht
Gezien de grote bouwopgave van Amsterdam zal het landschap steeds meer onder druk komen te staan. Misschien verklaart dat de nadruk die in de nota – als tegenwicht – op het belang van het landschap wordt gelegd. “Het landschap is altijd van levensbelang geweest voor de stad Amsterdam. […] Een belangrijke plek voor Amsterdammers om tot rust te komen, te sporten en te recreëren. […] Het landschap zorgt voor verkoeling van de stad, is een buffer voor water […], zorgt voor voedsel en biedt een thuishaven aan wilde dieren en planten. Het landschap biedt inzicht in de ontstaansgeschiedenis van ons door mensenhand gemaakte land. Tot slot is het landschap een belangrijke reden voor mensen en bedrijven om zich te vestigen in Amsterdam.”

B&W van Amsterdam wil dat het landschap niet (onomkeerbaar) wordt aangetast of gebruikt, dat het met de stad verbonden is, dus gemakkelijk bereikbaar en “landschap waarvan de stedeling vindt dat ‘het er bij hoort’ en waar zij trots op is”, en dat het een hoge kwaliteit heeft met onder meer een grote biodiversiteit. De uitgangspunten voor het beleid zijn:

1. De gemeente Amsterdam handelt met respect voor wilde flora en fauna, cultuurhistorie en beleving van het landschap
2. De gemeente Amsterdam beschouwt landschap als kostbaar en schaars goed
3. De gemeente Amsterdam beschouwt landschap als een publieke zaak
4. De gemeente beschouwt stad en land als bij elkaar horend
5. De gemeente beschouwt de scheggen als de belangrijkste ruimtelijke verbindingen tussen stad en landschap
6. De gemeente hanteert een heldere grens tussen stad en landschap
7. De gemeente hanteert de kernkwaliteiten als uitgangspunt voor ruimtelijke ordening en beheer, herstel en ontwikkeling. (Dat wil zeggen de kwaliteiten zoals verwoord in de structuurvisie, in het hoofdstuk over de hoofdgroenstructuur)
8. De gemeente maakt onderscheid tussen oudere cultuur- en natuurlandschappen en ingerichte recreatielandschappen.

Criteria-ladder
Terwijl het participatieproces naar aanleiding van de nota de komende maanden woedt, kan er al beleid worden gevoerd. Er is een ‘criteria-ladder’ opgesteld om nieuwe initiatieven te kunnen beoordelen. Er zijn ook enkele specifieke maatregelen geformuleerd. Voor Waterland is dat gedaan met betrekking tot bodemdaling en biodiversiteit: “Doel is de bodemdaling te stoppen en de biodiversiteit te vergroten. Binnen dit thema wordt o.a. gewerkt aan het verhogen van het waterpeil, pilotprojecten met natte teelten (Burkmeer) en het optimaliseren van weidevogelbeheer.”

De tekst van de conceptnota vind je hier.

Wat nog niet duidelijk is in deze nota, is hoe ze zich verhoudt tot het klimaatakkoord van de regering, dat immers ook pas in juni werd gepubliceerd. Daarin is bijvoorbeeld naast een compensatie voor boeren die met hun bedrijf willen stoppen of op andere gewassen willen overstappen, ook sprake van bosaanleg op landbouwgebied. Wat niet rijmt met de belangrijkste kernwaarde van Waterland (volgens Amsterdam): openheid.

Naast dialoog gevoerd zullen er de komende tijd dus ook lastige keuzes moeten worden gemaakt.

Gepubliceerd: augustus 2019