Ondernemer en Schellingwoudenaar Sylvia Fennis is sterk begaan met Waterland. In 2016 organiseerde ze de manifestatie Waterlandse Vloed, de herdenking van de watersnoodramp uit 1916. Vorig jaar nam ze het initiatief tot wat inmiddels het Interactief Proces Landelijk Noord is gaan heten, de serie sessies waarin bewoners, ondernemers en andere betrokken zich buigen over de gevolgen van het groeiende toerisme in het gebied. Hoe ziet ze zelf de toekomst van Waterland? “Het baart me zorgen dat nieuwkomers vaak weinig affiniteit hebben met het gebied waar ze wonen.”

‘Er wordt veel gepraat over elkaar, maar een duidelijke visie met actie ontbreekt’, zo stond te lezen in het onderzoeksverslag Kansen en beperkingen voor toerisme en recreatie in Landelijk Noord van de gemeente Amsterdam uit 2017. Bij Sylvia Fennis bleef de zin in haar hoofd rondzingen. “Er wordt in het gebied dus niet mét maar vooral óver elkaar gepraat”, zegt ze. “Maar als je als betrokkenen niet eens het gesprek met elkaar aangaat, heb je geen recht van spreken meer. Dan moet je niet klagen als er ontwikkelingen voor de deur staan waar je het niet mee eens bent.”

Fennis besloot er wat aan te doen. In de vorm van een burgerinitiatief organiseerde ze een serie overlegsessies waarin bewoners, boeren en andere betrokken zich buigen over de gevolgen van het groeiende toerisme in het gebied – de serie die inmiddels bekend staat onder de naam Interactief Proces Landelijk Noord. Sinds voorjaar 2018 komen niet alleen vertegenwoordigers van de dorpsraden maar maar ook van overheden zoals stadsdeel Amsterdam-Noord en belangenorganisaties zoals I Amsterdam en Bureau Toerisme Laag-Holland regelmatig bij elkaar. Door het ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie op recreatie en toerisme in het gebied willen ze de aanwezige kansen beter benutten en knelpunten tegengaan.

Het is niet de eerste keer dat Fennis zich voor Waterland inzet. In 2016 organiseerde ze Waterlandse Vloed, de cultuurmanifestatie waarmee de watersnoodramp uit 1916 werd herdacht. Ook in Amsterdam-Noord was Fennis – inmiddels ruim 25 jaar Schellingwoudenaar en in het dagelijks leven oprichter van evenmentenbureau Per©syl en co-creatieadviesbureau Dialoogisch – actief, onder meer als voorzitter van CultuurTafelNoord.

Wat zie je als de grootste bedreigingen van Waterland?

“De stad rukt op richting Waterland. Het gebeurt langzaam zodat je de gevolgen niet meteen ziet. Maar dat maakt die gevolgen niet minder ingrijpend. Vlakbij Schellingwoude, waar ik woon, wordt de nieuwe Sluisbuurt gebouwd met 125 meter hoge torens die vanuit Waterland te zien zijn. De strook land net buiten de Ring A10, langs de Zwartegouw, is nu helemaal in handen van projectontwikkelaars. Daarnaast maakt het toerisme in Landelijk Noord een snelle groei door. Waterland is een kwetsbaar gebied en niet geschikt voor grote groepen bezoekers.”

Is het niet goed dat steeds meer mensen met Waterland kennismaken?

“Dat is alleen maar toe te juichen. Maar dan moeten de eigenschappen die het gebied bijzonder maken, wel goed worden bewaakt. De laatste jaren verandert de bevolkingssamenstelling snel. Soms merk ik dat nieuwkomers weinig affiniteit met het gebied hebben. Ze willen een mooi uitzicht en kopen een huis in een van de Waterlandse dorpen, maar hebben geen verbinding met hun omgeving. Voor mij was dat destijds een belangrijke reden om de Waterlandse Vloed-manifestatie te organiseren. Ik denk dat het goed is als mensen zich bewust zijn in welke omgeving ze wonen. En dat ze zich daar medeverantwoordelijk voor voelen.”

Ik denk dat het goed is als mensen zich bewust zijn in welke omgeving ze wonen

Wat zijn de specifieke kwaliteiten van de Waterlandse omgeving?

“Zoals een aannemer ooit tegen me zei: ‘Mevrouw, u woont op dik water.’ De grond is zo vochtig dat de huizen staan te trillen als een grote vrachtwagen langsrijdt. Waterland is een veenweidegebied waarin de veeteelt een belangrijke plaats inneemt. Al eeuwenlang staan de mensen die er wonen dicht bij de natuur. Het land wordt beschermd door oude zeedijken die er niet voor niets zijn. De dreiging van het water is niet verdwenen.”

Wat kan er worden ondernomen om de kwaliteiten van het gebied beter te beschermen?

“Het belangrijkste is dat de betrokkenen in en rond het gebied met elkaar de dialoog aangaan. Als je dat niet doet, moet je daarna ook niet klagen als er ineens een grote touroperator in het gebied opduikt. Ik heb zelf de houding: ‘ja, mits’, in plaats van: ‘nee, want’. Als je open staat voor elkaars belangen en problemen, kom je dichter bij elkaar en vind je vaak uitstekende oplossingen. Dan moet je wel eerst met elkaar om die tafel zitten, en dat is nog te weinig gebeurd. In het Interactief Proces zie je dat er meer onderling begrip ontstaat. Dat vormt de basis van waaruit we nieuwe initiatieven kunnen oppakken en knelpunten die het toerisme met zich meebrengt, kunnen tegengaan.”

Tot slot: wat is je favoriete plek in Waterland?

“Lastige vraag, want er zijn veel mooie plekken. Maar ik kies voor de IJ-oever vlakbij ons huis in Schellingwoude, waar ik vaak met de hond loop. Je hoort het water tegen de dijk slaan en je ziet de stad in de verte en het dorp achter de dijk. Elke dag opnieuw is het prachtig.”

Lees meer over het Interactief Proces Landelijk Noord